SMAHADZIR
NAMA beliau yang
sebenar ialah Abu Al-Walid Mohd Bin Ahmad Bin Mohd Bin Ahmad Bin Mohd. Beliau
yang lebih dikenali dengan nama Ibnu Rushd atau Averroes, merupakan seorang
pakar falsafah, astronomi dan doktor. Beliau telah dilahirkan di Cardova,
Sepanyol dan meninggal dunia di Maracas, Morocco.
Ayahnya seorang qadhi
dan pakar falsafah terkenal di Cardova. Ibnu Rushd telah berguru dengan Ibnu
Bajah di bidang, falsafah dan berguru dengan ulama-ulama Maliki di bidang
agama. Beliau dilantik menjadi qadhi di Cordova dan Seville dan kemudianya
bekerja dengan raja Yusof Bin Ya’akob sebagai doktor mengantikan Ibnu Bajah.
Setelah mendapat
pandangan dari Ibnu Bajah, beliau telah mentafsirkan kitab-kitab Aristo dan
mempermudahkan nya sehingga mendapat gelaran ‘Pentafsir Agung Aristo.’ Beliau
telah dilantik menjawat jawatan tinggi di Cordova dan Maracas dan melaksanakan
arahan dari pemerintah kedua-dua tempat tersebut. Tetapi disebabkan
tekanan-tekanan, beliau beberapa kali telah dipenjarakan, kitab-kitabnya
dilarang untuk dibaca dan dibakar. Umurnya ketika itu menjangkau ke angka 65.
Ibnu Rushd atau nama lengkapnya Abu Walid Muhammad Ibnu
Ahmad lahir di Kardova pada tahun 1126. Beliau ahli falsafah yang paling agung
pernah dilahirkan dalam sejarah Islam. Pengaruhnya bukan sahaja berkembang luas
didunia Islam, tetapi juga di kalangan masyarakat di Eropah. Di Barat, beliau
dikenal sebagai Averroes. Keturunannya terdiri daripada golongan yang berilmu
dan ternama. Bapanya dan datuknya merupakan kadi di Kardova. Oleh itu, beliau
telah dihantar untuk berguru dengan Ibnu Zuhr yang kemudiannya menjadi rakan
karibnya.
Ibnu Rushd mempelajari ilmu fiqh dan perubatan daripada
rakannya yang juga merupakan tokoh perubatan yang terkenal di Sepanyol, Ibnu
Zuhr yang pernah bertugas di sebagai doktor istana di Andalusia. Sebelum
meninggal dunia, beliau telah menghasilkan bukunya yang terkenal Al Taysir. Buku itu telah diterjemahkan
ke dalam bahasa Latin dan bahasa Inggeris dengan judul Faclititation of Treatment.
Selain menjalin perhubungan yang akrab dengan Ibnu Zuhr,
Ibnu Rushd juga mempunyai hubungan yang baik dengan kerajaan Islam Muwahidin.
Hubungan ini telah membolehkan Ibnu Rushd dilantik sebagai hakim di Sevilla
pada tahun 1169. Dua tahun kemudian, beliau dilantik menjadi hakim di Kardova.
Selepas beberapa waktu menjadi hakim, beliau dilantik
sebagai doktor istana pada tahun 1182 berikutan persaraan Ibnu Tufail. Ramai
yang berasa cemburu dan dengki dengan kedudukan Ibnu Rushd. Kerana desakan dan
tekanan pihak tertentu yang menganggapnya sebagai mulhid, beliau dibuang ke
daerah Alaisano.
Setelah selesai menjalani tempoh pembuangannya, beliau
pulang semula Kardova. Kehadirannya di Kardova bukan sahaja tidak diterima,
tetapi beliau telah disisihkan oleh orang ramai serta menerima pelbagai
penghinaan daripada masyarakatnya.
Pada lewat penghujung usianya, kedudukan Ibnu Rushd
dipulihkan semula apabila Khalifah Al-Mansor Al-Muwahhidi menyedari kesilapan
yang dilakukannya. Namun, segala kurniaan dan penghormatan yang diberikan
kepadanya tidak sempat dikecapi kerana beliau menghembuskan nafas terakhirnya
pada tahun 1198.
Kematiannya merupakan kehilangan yang cukup besar kepada
kerajaan dan umat Islam di Sepanyol. Beliau tidak meninggalkan sebarang harta
benda melainkan ilmu dan tulisan dalam pelbagai bidang seperti falsafah,
perubatan, ilmu kalam, falak, fiqh, muzik, kaji bintang, tatabahasa, dan nahu.
Antara karya besar yang pernah dihasilkan oleh Ibnu Rushd
termasuklah Kulliyah fit-Thibb yang mengandungi 16 jilid, mengenai
perubatan secara umum, Mabadil Falsafah (Pengantar Ilmu Falsafah),
Tafsir Urjuza yang membicarakan perubatan dan tauhid, Taslul, buku mengenai
ilmu kalam, Kasyful Adillah, yang mengungkap persoalan falsafah dan
agama, Tahafatul Tahafut, ulasannya terhadap buku Imam Al-Ghazali yang
berjudul Tahafatul Falaisafah, dan Muwafaqatil Hikmah Wal Syari’a
yang menyentuh persamaan antara falsafah dengan agama.
Siri karya tulisan tersebut menunjukkan betapa penguasaan
Ibnu Rushd dalam pelbagai bidang dan cabang ilmu begitu ketara sekali sehingga
usaha untuk menterjemahkan tulisan beliau telah dilakukan ke dalam bahasa lain.
Buku Kulliyah fit-Thibb telah diterjemahkan ke dalam bahasa Latin pada
tahun 1255 oleh Bonacosa, orang Yahudi dari Padua.
Kemudian buku itu diterjemahkan ke dalam bahasa Inggeris
dengan judul General Rules of Medicine.
Hasil pemikiran yang dimuatkan dalam tulisannya, terutamanya dalam bidang
falsafah, telah mempengaruhi ahli falsafah Barat. Dua orang ahli falsafah
Eropah, iaitu Voltaire dan Rousseau dikatakan bukan sekadar terpengaruh oleh
falsafah Ibnu Rushd, tetapi memperolehi ilham daripada pembacaan karyanya.
Pemikiran Voltaire dan Rousseau telah mencetuskan era
Renaissance di Perancis sehingga merubah wajah Eropah keseluruhannya
sebagaimana yang ada pada hari ini. Masyarakat Barat sebenarnya terhutang budi
kepada Ibnu Rushd kerana pemikirannya, sama ada secara langsung ataupun tidak
langsung, telah mencetuskan revolusi di benua Eropah.
Pemikirannya memungkinkan masyarakat di sana keluar
daripada zaman kegelapan menuju era kemajuan industri yang pesat. Hospital Les
Quinze-Vingt yang juga merupakan hopital pertama di Paris didirikan oleh Raja
Louis IX berdasarkan model hospital Sultan Nuruddin di Damsyik yang kaedah perubatannya
merupakan hasil daripada idea dan pemikiran Ibnu Rushd.
Ibnu Rushd juga telah menulis sebuah buku mengenai muzik
yang diberi judul De Anima Aristoteles (Commentary on the
Aristotle’s De Animo). Hasil karyanya ini membuktikan betapa Ibnu Rushd
begitu terpengaru dan tertarik oleh ilmu logik yang dikemukakan oleh ahli
falsafah Yunani, Aristotle.
Pembicaraan falsafah Ibnu Rushd banyak tertumpu pada
persoalan yang berkaitan dengan metafizik, terutamanya ketuhanan. Beliau telah
mengemukakan idea yang bernas lagi jelas, dan melakukan pembaharuan semasa
membuat huraianya mengenai perkara tersebut.
Pembaharuan ini dapat dilihat juga dalam bidang perubatan
apabila Ibnu Rushd memberi penekanan tentang kepentingan menjaga kesihatan.
Beberapa pandangan yang dikemukakan dalam bidang perubatan juga didapati
mendahului zamannya. Beliau pernah menyatakan bahawa demam campak hanya akan
dialami oleh setiap orang sekali sahaja.
Kehebatannya dalam bidang perubatan tidak berlegar di
sekitar perubatan umum, tetapi juga merangkum pembedahan dan fungsi organ di
dalam tubuh manusia. Ilmu pengetahuan yang dimiliki oleh Ibnu Rushd turut
menjangkau bidang yang berkaitan dengan kemasyarakatan apabila beliau cuba
membuat pembahagian masyarakat itu kepada dua golongan iaitu golongan elit yang
terdiri daripada ahli falsafah dan masyarakat awam.
Pembahagian strata sosial ini merupakan asas pengenalan
pembahagian masyarakat berdasarkan kelas seperti yang dilakukan oleh ahli
falsafah terkemudian, seperti Karl Max dan mereka yang sealiran dengannya.
Apabila melihat keterampilan Ibnu Rushd dalam pelbagai bidang ini, maka tidak
syak lagi beliau merupakan tokoh ilmuwan Islam yang tiada tolok bandingannya.
Malahan dalam banyak perkara, pemikiran Ibnu Rushd jauh lebih besar dan
berpengaruh jika dibandingkan dengan ahli falsafah yang pernah hidup sebelum
zamannya ataupun selepas kematiannya.
Falsafah
Beliau sangat
terpengaruh dengan pemikiran Aristo. Tafsiranya terhadapnya buku-buku Aristo
mempunyai bentuk ringkas, sederhana dan panjang. Syarahan beliau yang berbentuk
panjang merupakan yang pertama di kalangan orang-orang Islam. Beliau juga telah
digelar dengan ‘Filosof Akal’ dan ‘Filosof Agung Barat Bangsa Arab ’
Buku beliau telah
mendapat sanjungan yang tinggi di Eropah ketika mereka keluar dari zaman
kegelapan, tetapi perkara sebaliknya berlaku di timur kerana mereka berada pada
zaman penghujung. Sanjungan itu diterima semenjak kurun ke 8 Hijrah atau 14
Masehi lebih-lebih lagi di Padova, Itali dan bukunya telah diulang cetak
beberapa kali di Venezia, Itali.
Di antara karya-karya
beliau di bidang falsafah ialah Tahafut Al-Tahfut iaitu satu-satunya
buku beliau berbahasa Arab yang melalui buku yang telah diterjemahkan ke bahasa
Latin, Paslu al Maqal fima baina al Hikmah wa al Syariah mina al Ittisal dan
Bidayat al Mujtahid adalah di antara kitab feqah karangan beliau.
Beliau juga
menghasilkan karya-karya di dalam bidang kedoktoran seperti ensklopedia Al-Kulliyyaat
yang mana isi kandungannya antara lain mengkritik penulisan Ibnu Zahr dan Ibnu
Sina. Ensklopedia ini telah diterjemah oleh Botakoza ke bahsa Latin di bawah
nama Colliget pada tahun 653 Hijrah atau 1125 Masehi.
Di dalam bidang
astronomi pula, beliau merupakan orang pertama menulis mengenai warna merah
matahari ketika mana planet Utarid melintas di permunkaan matahari. Beliau
telah melakukan pengintipan dan kajian ketika mana lintasan ini berlaku.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan